Laten we meningen delen in plaats van elkaar pesten

Tussen vrijheid en verantwoordelijkheid: Lessen uit poging tot verbranding van Koran in Arnhem

In onze huiskamer heeft de recente escalatie in Arnhem, waarbij de Pegida voorman een Koran wilde verbranden, geleid tot verhitte discussies en talloze vragen van mijn kinderen. De gebeurtenissen brachten niet alleen de complexiteit van vrijheid van meningsuiting en religie naar voren, maar ook de verantwoordelijkheid van ons en onze leiders in het handhaven van sociale harmonie. Ook hoe we als mens zouden moeten reageren op anderen en provocaties en hoe wetten en ethiek soms elkaar kunnen tegenspreken.

Mijn zoon, met verbaasde maar teleurgestelde ogen, zette de punt op de discussie: “Mag hij me dus wel pesten?” Een vraag die niet alleen persoonlijk, maar ook maatschappelijk relevant is, omdat deze ons dwingt na te denken over de grenzen van vrijheid en de verantwoordelijkheden die daarmee gepaard gaan.

De vrijheid van meningsuiting en religie is een kostbaar goed waarvan we de historische context moeten begrijpen. Het is een recht dat is bevochten met offers en dat we moeten koesteren. Maar zoals zoveel zaken in het leven, komt vrijheid met verantwoordelijkheid. De recente poging tot Koranverbranding door de Pegida voorman lijkt eerder op een daad van ‘pesten’ dan een uiting van een mening. Het is een walgelijke actie die de samenleving tracht te ontwrichten, en dit alles door middel van een ‘one man show’.

De juridische en ethische kanten van deze kwestie zullen ongetwijfeld uitvoerig worden besproken. Maar laten we eens kijken naar de gebeurtenissen op die zaterdag in Arnhem. De burgemeester had de mogelijkheid om de ‘demonstratie’ niet meer toe te staan, of ten minste de actie elders te verplaatsen, in plaats van de ME op de menigte te sturen waaronder vrouwen en kinderen, na herhaalde pogingen van de Pegida voorman om de Koran te verbranden. Het resultaat was burgerlijke ongehoorzaamheid, geweld door burgers, beelden met bebloede mensen en een gepolariseerde en ontwrichte samenleving, precies wat de in Duitsland wonende en door belastingontduiking en wapenhandel veroordeelde Pegida voorman wilde bereiken. Andere burgemeesters hebben dit blijkbaar niet toegestaan omwille van de veiligheid.

Wat ging er mis? De keuzes en acties van de burgemeester hebben directe zichtbare gevolgen en zullen ongetwijfeld onderwerp zijn van evaluatie en analyse. Maar het is niet alleen een kwestie van verkeerde keuzes, het gaat ook om intenties. Intenties hebben langdurige, onzichtbare en onverwachte gevolgen. Ik wens de burgemeester wijsheid in zijn zelfreflectie over deze kwestie.

De gebeurtenissen in Arnhem bieden een kans om na te denken over de complexiteit van vrijheid, verantwoordelijkheid en het behoud van een samenleving gebaseerd op respect en empathie. Als ouders leren we onze kinderen manieren en regels, maar laten we als volwassenen soms het slechte voorbeeld zien. ‘Moslimpje pesten’ zou ook heropvoeding moeten krijgen.

Laten we als samenleving streven naar een evenwicht tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Als we gebruik willen maken van onze vrijheid van meningsuiting, laten we dan meningen delen in plaats van elkaar te pesten of te beledigen. Een beschaafde samenleving heeft geen behoefte aan pesten of beledigen van elkaar. Laten we ons bewust zijn van de impact van onze woorden en daden op de samenleving, zodat we een betere toekomst kunnen bouwen voor onze kinderen.

Mijn dochter is naar aanleiding van deze gebeurtenis een zoektocht gestart: “Hoe moet ik reageren op soortgelijke incidenten?” Zij zal als jongere generatie de nodige fases doorlopen en zeker haar weg vinden maar mijn antwoord op haar is: Wees niet reactief maar vanuit een intrinsieke en duurzame motivatie laat het goede voorbeeld zien door de levende Koran te zijn: Godsbesef en goedheid maximaliseren voor je medemens en de natuur. Niet een incidentele reactie achteraf, maar een waardige continue ‘way of life’. Vanuit de liefde voor en uit de Koran. 

PS: Ik heb het nog niet gehad over de kosten van de ME en de hele organisatie voor de belastingbetaler. Wel hebben de moskeeën aangekondigd de schade voor de locatie te vergoeden. Mooi gebaar.

Rabia Karaman geeft onder meer trainingen over Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. “Artikel 1: religie, vrijheid en gelijk(waardig)heid”. Dit artikel is gepubliceerd in De Gelderlander op 18 januari 2023.